Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler - Bursa Devlet Tiyatrosu

Aşk ve evlilik. Birbiriyle bir arada olabilir  mi yoksa birinin varlığı diğerinin sonunu mu getirir bilinemeyen iç içe geçmiş iki kavram. Yıllardır süregelen bu tartışmaya yazar Eric-Emmanuel Schmitt de dahil olmuş ve ortaya Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler çıkmış.

Kadınla erkeğin bir arada olması ve bu bir arada olma sonucunda kaçınılmaz olarak ortaya çıkan çatışma. Oyunda bu çatışmayı yaşayan karakterler Gilles ve Lisa. Amaçları ortak ancak her ikisi de kendi açılarından yola çıkınca hele bir de ilişkilerini yoluna sokmak için taktiklere ve yalanlara başvurunca iyiden iyiye rayından çıkan bir kara komedi örneği izliyoruz.

Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler’in – oyunu belki de orjinalinden daha iyi bir isimle dilimize çeviren  Serap Babür’ü anmamak olmaz- yazarı Eric-Emmanuel Schmitt Mösyö İbrahim isimli romanı ve Kenter Tiyatrosunda sahnelenen Gerçek Çeşitlemeleri, Oscar ve Pembeli Meleği isimli oyunlarıyla ülkemizde iyi tanınıyor. Genellikle iki kişilik oyunlar kaleme alan yazar oyunlarında aşkı ve sevgiyi yaşam felsefesinin içine katarak sorguluyor. Oyunlarına konu ettiği kadın ve erkeği birlikte yaşayan ama birlikte olmayan diye tanımlayan yazar temel felsefesini de “ Hayat bildiğini okur, insanlar belirsiz bir gelecek için anı israf ediyorlar” diyerek özetliyor. İşte tam da bu noktadan hareketle kaygıları, korkuları, beklentileri arasında neyin ne olduğunun farkına varmadan bir ilişkiyi sürdürmeye çalışan Gilles ve Lisa karakteri ile aşk ve evliliğin çatışmasını anlatıyor.

Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler 3 Kasım 2011 tarihinden bu yana Bursa Devlet Tiyatrosu’nda perde açıyor. Dışarıdan bakıldığında son derece sıradan görünen bir çiftin kendi ilişkileri içerisinde nasıl da farklılaştıklarını, olağan görünümlerinin altında neler yattığını oyun boyunca hem şaşırarak hem de kendinizle benzerlikler kurarak görüyorsunuz. Gilles ve Lisa’nın oyun boyunca kırılmalar yaşamaları hem karakterleri derinleştiriyor hem de metne zenginlik yaratıyor. Bu anlamda yazarın çok boyutlu bir metin oluşturduğunu söylemek mümkün. Yazar karakterlerden birini diğerine oranla daha ön plana çıkarmamış, tam tersine kadınla erkeğin konumlarını sürekli değiştirerek seyircinin taraf olma ihtimalini ortadan kaldırmış. Tarafsız kalan seyirci bu ilişkiye tamamen dışarıdan bakabiliyor. 

Birçok oyunu izledikten sonra oyuncuların metni alıp rollerini ezberleyip kendi karakterlerini yaratıp sahneye çıktıkları hissine kapılıyorum. Bazı oyunlarda ise oyunun, oyuncuların ötesinde onları ezip geçen bir rejiyle karşılaşıyorum. Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler’de varlığını hissettiren ama asla ön planda olmayan bir reji uygulaması yapılmış. Birçok yönetmenin başaramadığını Mustafa Kurt ne oyunculardan ne de yazardan rol çalmadan büyük bir ustalıkla başarmış. Yirmiden fazla oyunda rol alan bir o kadar da oyunun yönetmenliğini yapan bunların yanı sıra kariyerine sanat yönetmenliği ve akademisyenliği de sığdıran Mustafa Kurt tiyatronun her alanında yer almış ve belli ki buralarda edindiği tecrübenin katkısıyla oyuna emeği geçen herkesle empati kurmuş. Yazarın oluşturduğu kadınla erkeğin rollerinin ağırlığının sürekli değişmesine uygun olarak Mustafa Kurt da Gilles ve Lisa’yı adeta bir tahterevalliye oturtmuş ve taraflardan birinin daha ağır basmayacağı bir tempo oluşturmuş. Seyircinin ilgisi canlı tutulabildiği gibi Mustafa Kurt’un oyunda geri dönüşün yaşandığı bölümde çok yerinde bir kararla Gilles ve Lisa’yı sahneden indirmesi hem oyuncuları hem de seyircileri ilişkinin bugünkü halinden keskin bir şekilde uzaklaştırıyor. Bu da karakterlerdeki ve ilişkideki değişimleri net bir şekilde algılamamızı sağlıyor.

Yazarın tek perde olarak kaleme aldığı oyunun iki perde halinde sahnelenmesi doğru bir tercih olmuş. Günümüz seyircisinin genel tablosuna baktığımızda artık üç perdelik oyunların neredeyse hiç ilgi görmediğini söyleyebileceğimiz gibi tek perdelik oyunlarda da seyircinin alışkın olduğu süre 60-70 dakika ile sınırlı. Metin gereği karakterlere odaklanılması gereken oyuna uygun olarak Sertel Çetiner dikkat dağıtmayan bir dekor tasarımı yapmış. Oyunun ana sahnesinin de oda tiyatrosu olduğu düşünüldüğünde hacmi gibi gösterişi de sınırlı tutulmuş dekor yerinde bir tercih. Dekor tasarımına paralel kostümler hazırlayan Özge Akarsu ile bir iki sahne hariç fazla oyuna ihtiyaç duymadan ışık tasarımını yapan Zeynel Işık da başarılı sonuç elde etmişler. 

Her ikisinin de ruh hali sürekli değişen oyunun gelişim süreci içinde birinin çıktığı ruh haline diğeri bürünen ve nihayetinde tüm rollerinden sıyrılıp gerçek hallerini gördüğümüz Gilles ve Lisa’yı Sinan Demir ve Demet Oran canlandırıyor. Oyunun genelinden çıkardığımız gibi uyumlu bir ekip çalışması yapılmış. Bu uyumun seyirci karşısındaki yansımasını Sinan Demir ile Demet Oran’ın performanslarından anlayabiliyoruz. Her iki oyuncu da son derece doğal ve keyifli bir oyunculuk sergiliyorlar. Birbirlerinden güç alarak sürekli bir tırmanış içinde oyunu sürdüren oyunculardan Demet Oran sonlara doğru bir sıçrama yapıyor ve birkaç adım öne çıkıyor. Her ne kadar devlet tiyatrosunun genel anlayışı olduğunu ve bunun dışına çıkmanın oyuncuların insiyatifinde olmadığını bilsem de-en azından bu oyun için kural biraz esnetilebilseydi- kelime sonlarındaki r’lerin vurgulanması doğallığı bir nebze zedeliyor. 

Yönetmenin tabiriyle Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler evli olan çiftlere bir ders, evlenmek üzere olan çiftler için bir uyarı niteliğinde. Yolunuz Bursa’ya düşerse ya da yoğun bir turne programı içinde olan ekip yaşadığınız şehre uğrarsa kaçırmamanız gereken bir oyun Karı Koca Arasında Ufak Tefek Cinayetler