Türkiye’nin Artık Teatral Bir ‘Oscar’ı Var!

Geçtiğimiz sene ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ sponsoru Yapı Kredi Bankası, Ottomans Otel’de biz eleştirmenlere ve gazetelerde tiyatro üzerine yazı yazan arkadaşlara bir akşam yemeği düzenledi. Yemekteki amaç o seneye kadar bir takım yanlışlarla gelen ödüllendirme sistemi üzerine bizlerin düşüncesini almaktı. Masadaki kalabalık kadroyu görünce ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ nin neden bu kadar önemli olduğunu daha güçlü anladım. Broadway’i ödüllendiren ödül sisteminin ABD’ de nasıl saygınlığı varsa, Türkiye’de de bu ödül töreni büyük saygı görüyordu. Bir anlamda bizim tiyatro dünyasının ‘Oscar’ı sayılacak sistemden bahsettiğimi vurgulamalıyım. Neyse lafı çok uzatmadan yemekten kısaca bahsetmek istiyorum. Yemek esnasında tek tek eleştirmenlerin ve gazetecilerin ödülle ilgili düşünceleri soruldu. Beni tanıyanlar bilirler, içim dışım birdir, kafamdaki fikirleri saklayıp zihnimi yormadığım için karşımda duran insanları en ağır biçimde eleştiririm. Bir eleştirmen olarak o gece yapmam gerekeni yaptığımı düşünüyorum. 

Bahsettiğim yemek akşamından sonra çeşitli gazetelerden arkadaşlar, ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ hakkında tahmini yorumlarla karışık yazılar yazdı. İçlerinde çok ciddiye aldıklarımla beraber, ön yargılı, amaçsız eleştirel cümleler de okudum. Fakat yemek akşamı ya da yemekten sonra ortaya çıkan heyecanı hissettiğimi belirtmeliyim. Tahammül sınırlarını aşmadan sistemli sunduğumuz kritiklerin işe yarayacağı masadaki konuşmalardan netleşmişti; ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ artık değişiyordu! 

Nasıl Bir Değişim? 

Ödül sistematiğinde jürilerin teatral heyacanını yitirmiş –hepsi için söylemiyorum- bazı isimlerden oluştuğu aşikardı. Neydi bu heyecan? Türkiye’nin değişen sosyo kültürel konjektörüne uygun onlarca yeni tiyatro grubu piyasada birbirinden ilginç oyunlar ortaya koyarken, Afife’nin geçtiğimiz dönemki jürileri anlamsız bir yönetmeliğin liderliğinde, ’75 kişilik ve üstü salonlarda’ oyun izlemeyi sürdürüyordu. Bu Türkiye Tiyatrosu’nun %60’lık kısmını yok saymak anlamına geliyordu. Peki ya sonra? Söylediğim üzere yemekten çıktığımızda artık sistemin bütünüyle değişeceği, daha demokrat bir yönetmeliğin ortaya çıkacağı, yazdığım sorunların ortadan kalkacağı belli olmuştu. Nihayetinde düşüncelerim gerçekleşti, 2012/2013 tiyatro sezonunda yönetmelik ve sistem bütünüyle değişti. 

‘Afife Tiyatro Ödülleri’nde bir devrim gerçekleşirken, ’75 kişilik salon’ sınırlaması ortadan kalktı, ödülde görev alan jüri sayısı 33’e çıktı, jüri sezon boyunca devamlı bir araya gelerek oynanan oyunlar hakkında detaylı bir fikir alışveriş ortamı oluşturdu. Jüride görev alacak isimler belirlenirken sahne sanatlarının disiplinini tatmış, teatral heyecanını kaybetmemiş isimler tercih edildi. Öyleki, listeyi incelediğimizde tiyatronun doğası içinde var olan ve en önemlisi sezon boyunca oyundan oyuna koşuşturan kişileri görüyoruz. Eylülden bu yana 180 küsür oyun izleyen bir eleştirmen olarak şunu net söyleyebilirim; gittiğim her oyunda mutlaka ama mutlaka Afife kadrosundan bir isimle karşılaştım. Demek oluyor ki, ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ artık Türkiye Tiyatrosu’nun nabzını tamamen elinde tutuyor. 

Her değişim sancılı bir süreçtir. Elbette yazıda bahsettiğim süreç henüz bitmedi. Kürt Tiyatrosu’nun da artık Afife ödül mekanizması içine dahil olması, Türkiye’nin içinden geçtiği demokratik değişimin sanata olan büyük yansımasıdır. Ayrıca tiyatronun kalbini derinden hissettiğim için, neredeyse tüm tiyatrolar büyük heyecanla ‘Afife Tiyatro Ödülleri’nin verileceği tarihi bekliyor. Dürüst olayım ben de o gecenin heyecanını şimdiden hissetmeye başladım.
 
Türkiye Tiyatrosu, oyuncusuyla, yazarıyla, grup sayısıyla, mekan çokluğuyla günden güne büyüyor. Türkiye’nin en büyük ve en prestijli ödülü olan ‘Afife Tiyatro Ödülleri’ 29 Nisan 2013 Pazartesi vereceği ödüllerle büyüyen tiyatro yaşantımıza şahane yenilikler katacak. Herkesi o gün, ödül töreninde görmek isterim. Yaşanılan değişim heyecanını yerinde hissetmek o anı yaşayanlara büyük farklılık katacaktır. 

Yaşam Kaya / [email protected]