Kapıların Dışında - Yolcu Tiyatro

KAPILARIN DIŞINDA: “Yolcu Tiyatro’ dan Politik Çizgisine Yakışır Bir Oyun!” 

Yolcu Tiyatro, Alman şair, oyun ve öykü yazarı Wolfgang Borchert’ in yazdığı, Ersin Umut Güler’ in yönettiği ‘Kapıların Dışında’ adlı oyunla sezona etkili bir giriş yaptı. Cenk Dost Verdi, Pervin Bağdat, Burak Üzen ve Emre Can Sancar’ ın oynadığı gösteri sezon içinde izlediğim 46 oyun arasında ilk 5 sırada yer alıyor. Günümüz dünyasının kanlı emperyal savaşlara konu olan gündemini tiyatro sahnesinde işleyen Yolcu Tiyatro, içinde yaşadığımız tek kutuplu karanlık çağın acımasız yüzünü seyirciye bir tokat gibi göstermiş. Ve ne tuhaftır ki, bu oyun yeni tiyatro sezonunda savaş karşıtı tek proje olarak tarihteki yerini alması çok acı. Politik Tiyatro yapmayı göze alabilmek bile Yolcu Tiyatro’ nun ne denli mühim bir grup olduğunu bizlere kanıtlıyor! 

I. ve hemen ardından II. Dünya Savaşı sonrasında, savaş travmaları ile şekillenmiş önemli bir edebiyat türü olan Yıkım Edebiyatı’nın kurucularından olan Borchert, anti Nasyonel Sosyalist yazılar yazdığı için gençliğinin çoğunu hapiste geçirmiştir. Sonrasında Doğu Cephesinde savaşa gönderilmiş, Alman-Rus savaşında yer almıştır.(1941) Almanya’nın tesliminden sonra belli süre savaş esiri olarak kalan yazar, sonrasında Hamburg’a dönmüş ve tiyatro oyunları yazmaya devam etmiştir. Kapıların Dışında bu dönemde yazılmıştır, fakat ne yazık ki karaciğer tedavisi gördüğü dönemde büyük yankı uyandıran oyununu Borchert sahnede izleyememiştir. 

Kapıların Dışında, 2. Dünya Savaşı dönemindeki Almanya’ nın iç karartıcı toplumunu, sefaletle başa çıkmaya çalışan insanlarını gözler önüne seren bir başyapıt olmuş. 2. Dünya Savaşı’nda 60-70 milyon arası insanın öldüğünü düşünürsek o dönemi yaşayan sanatçıların yaşadığı travmaların nasıl korkunç psikolojik patlamalara neden olduğunu algılarız. Borchert’ in bu oyunu dışında, o dönemi bir başka muhteşem şekilde anlatan Bertolt Brecht’in Dansen ve Demirin Fiyatı Nedir? oyunu yine Borchert gibi Hitler faşizminin yarattığı dünyayı harikulade anlatır. Zaten II. Dünya Savaşı denilince tiyatroda aklımıza sadece bu iki yazar geliyor. 

Ersin Umut Güler’ in yönetiminde sahneye aktarılan başyapıt, dijital görüntüler kullanılarak sürrealist bir ortamda sahnedeki yerini alıyor. İntihar etme metaforu eşliğinde bir nehir kenarında başlayan öykü, askerde her şeyini kaybetmiş bir askerin hayatta kalma savaşının onuruyla resmedilmiş. Kadınlar giden kocalarının gelmeyeceğini bildikleri halde umutla yaşama tutunmaya çalışıyor, bir yandan da zenginlik içinde yaşayan Nasyonel Sosyalistler halkı aşağılamaya, insanlara zulm etmeye devam ediyor. Başrolde karşımıza geçen Cenk Dost Verdi’ yi sahnelerde çok ama çok özledik. O’ nu en son yine Yolcu Tiyatro’nun oyununda izlemiştim. Bu oyunda adeta bir ateş çemberi yaratan oyuncu, rolünün psikodinamik yapısını muhteşem keskinlikte oynamış. Kendisine sezonun en iyi erkek oyuncusu dersem yanlış bir yargıda bulunmamış olurum. Sahnelerde böylesi karakter oyuncuların var olması teatral anlamda bizleri de güçlü tutuyor. Yaşanılanlara isyanda, savaşın anlatımında, dünyanın faşizmle birlikte nasıl yakılıp yıkıldığına oyuncunun bedeniyle, sesiyle, anlatımıyla ulaşıyoruz. Pervin Bağdat’ ın oyuna katkıları olağanüstü! Kendisi bir çok oyunda yeteneğini kanıtlamış önemli bir isim. Ayrıca kocasını bekleyen çaresiz kadında iyi iş çıkarmış. Gerçek mi hayal mi arasında gidip gelen bizler savaş karşıtı mesajları bu iki ismin sahnelerinde görüyoruz. Yönetmenin ince zekasından çıkan görüntüler eşliğinde, Sinematografik Tiyatro’ nun eşsiz bir örneğine dönüşen Kapıların Dışında, sahnedeki kadronun toplu başarısıyla sezonun en iyi çalışmalarından birisine dönüşmüş. Yolcu Tiyatro’ nun bu farklı, vurucu çalışmasını izlemeden sezonu sakın kapatmayın! 

[email protected]