MAKALELER

28. İstanbul Tiyatro Festivali (2024): UTSUSHI

2024.10.30 00:00
| | |
735

Ushio Amagatsu tarafından koreografisi hazırlanan ve yönetilen Utsushi, sahnedeki bütün hareketlerin birbiriyle ilişkide olduğu...

28. İstanbul Tiyatro Festivali (2024): “Utsushi ile Varoluşsal Estetik”

Doğanın saflığı üzerine bir güzelleme niteliğindeki Utsushi, Türkiye ile Japonya arasındaki politik ve diplomatik bağlantının 100. yıldönümü dolayısıyla ilk kez Türkiye’de, 28. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde izleyicilerle buluştu. Bu muhteşem gösteriyi izlemek bizler için mükemmel bir deniyim olurken, özellikle Japon NOH Tiyatrosu’ndan bu yana, uzak Asya’ nın kültürel doğasına ulaşmak hepimizi büyüledi.  

Ushio Amagatsu tarafından koreografisi hazırlanan ve yönetilen Utsushi, sahnedeki bütün hareketlerin birbiriyle ilişkide olduğu, doğanın saflığı ile sanatın buluşmasını metoforik biçimde ele alan şahane bir performans. “İki ayna arasında, yansıma” anlamına gelen Utsushi, insanı bu dünyada başka bir yolculuğa taşıyan bir butoh dans gösterisini sahneye taşımış. İzlediğimiz dansın isim anlamı, oyuncuların sergilediği performansın merkezini çarpıcı bir şekilde özetliyor ve hayatın anlamına yaslanan doğasına, hayalle gerçek arasındaki ince dengeye değiniyor. Amagatsu sanatının 45 yıllık geri planına bakarak bu yapımın ne denli retrospektif özellilkler taşıdığını anlayabiliriz. Gösteri, sanatçının Kinkan Shonen (1978), Shijima (1988), Yuragi (1993), Hiyomeki (1995), Hibiki (1998), Kagemi (2000) ve Toki (2005) başlıklı koreografilerinden parça parça bölümler içeriyor. Sahnede öylesine sarısıcı bir harman var ki, ‘bu gösteri sonrası bir yıllık sahne sanatları ihtiyacımı karşıladım’ desem abartmamış olurum.

Ushio Amagatsu sayesinde dünyada tanınan butoh dansı, yakın zamanda kaybettiğimiz sanatçının Batı’yı kopyalayan sürrealist dans akımlarına tepki olarak oluşturduğu ve Japon halkını yansıtan bir dans olarak insanlığa sunduğu bir çalışmadır. 1975 yılında Amagatsu ismini dağ ve denizden alan butoh dans topluluğu Sankai Juku’yu kurduğunda sürecin Japon yerli sanatını koruma olayına evrileceğini biliyordu.

Butoh dansı, insanlığın birliktelik duygusuna, evrensel sakinliğine kavuşmak için bedensel bir ifade biçimi olarak karşımıza çıkıyor. Sankai Juku’nun Utsushi performansı yerçekimi ve dünyayla kurulan bir diyalog. Avangart ve karanlık dansın insanı sorgulayan varolma ve ölüm kavramlarını masaya yatıran gösteri, medidatif hareketlerin yüzümüze çarptığı bir algı. 1980 yılından bu yana japonya’dan başlayarak Avrupa’nın derinliklerine kadar uzanan Sankai Juju, ruhani duyguların maddesel gerçeklilikle birleşimini öylesine başarılı aktarıyor ki, Utsushi bu söylediklerimin zirve noktası olmuş.

Çarpıcı bir hayal gücü ve sihirli bir ortam vadeden Utsushi’yi salt dans gösterisi olarak görmemek lazım. Bu çalışma insanın ruhsal ve bedensel olarak tüm duyularını harekete geçiren bir çalışma. Sahneye baktığınız anda, varoluşsal metamorfoz değişimi eşliğinde dansın insanı sahneye kilitleyen gücüyle yüzleşiyoruz. Yüzleri beyaza boyanan, saçları komple tıraş edilen dansçılar Japon yerel kültürünün mirasçısı olarak sahnede yer alıyor. Dans eylemi gerçekleştikçe ortaya çıkan bütün hareketler derin anlamlar ifade ediyor. Kaba gülünçlerden, tuhaf ve olmayacak yakınlaşmalardan yararlanan, bağdaşmaz durumları çelişkileriyle bir araya getiren dans koreografisi insanın doğaya ve kendisine bakış açısını sürekli sorgulatıyor. Gösteri boyunca sessiz çığlıklar, beynimizde yankılanan düşünceler eşliğinde, varoluşçuluk algısının sorgusuna itiyor bizi ve insan bedeninin derinliklerine adım adım uzanan bir yapının içine dalıyoruz.

Utsushi, Japon yerel dünyasından çıkıp, yaşamın estetiği ve hassaslığı üzerine bir düşünce olarak sahnede yer alırken; insanı kendi kişisel dünya sorgusuyla baş başa bırakan harikulade bir performans! Dans gösterisinin sahne, ışık ve gölge üçleminde çalışması, Utsushi’yi hafızada uzun süre kalacak görsel bir başyapıta dönüştürüyor.

Bizleri bu muhteşem dünyayla buluşturduğu için bravo İstanbul Tiyatro Festivali, bravo Mehmet Birkiye!

[email protected]

Anahtar Kelimeler: Ushio Amagatsu, Utsushi, Zorlu PSM, zorlu performans sanatları merkezi, Yaşam Kaya, İstanbul Tiyatro Festivali, 28. İstanbul Tiyatro Festivali, iksv



0 Yorum
Hmm! Bu içeriğe henüz yorum yapılmadı, sen yazmak ister misin?
Bekle! Yorum yazmak için üye olmalısın Üye isen burayı tıkla. Üye olmak için de burayı tıkla.
Diğer Yazıları





E-Bülten Üyeliği Görüş Bildir