Çolpan İlhan & Sadri Alışık Tiyatrosu - Esaretin Bedeli

SİNEMATOGRAFİK TİYATRO'DA YENİ ZİRVE!

1994 yılında vizyona girdiğinde sinema dünyasına adını altın harflerle yazdıran, Morgan Freeman ve Tim Robbins’ in başrolde oynadığı, aralarında en iyi film adaylığı da olmak üzere tam 7 dalda Oscar’a aday gösterilen, Stephen King’in Rita Hayworth ve Shawshank’in Kefareti adlı romanından uyarlanan Esaretin Bedeli, Çolpan İlhan & Sadri Alışık Tiyatrosu tarafından tiyatro sahnesinde izleyicisi ile buluşuyor. Filmi eminim bilmeyeniniz yoktur; masumiyetini iddia etmesine rağmen karısını ve sevgilisini öldürdüğü gerekçesiyle Shawshank Devlet Cezaevi’nde yaklaşık 20 yılını geçiren bankacı Andy Dufresne’in hikâyesi ile eşinden intikam almak isterken yanlışlıkla başkalarının ölümüne neden olan Ellis Boyd “Red” arasında cezaevinde gelişen dostluğu anlatan eser, sinema tarihinde kült film statüsünde yer alır. Owen O’Neill & Dave Johns ikilisi tarafından direk roman baz alınarak tiyatroya uyarlanan oyunda; Kerem Alışık, Kaan Taşaner ve İştar Gökseven başrolleri paylaşmış. Oyunun yönetmeni ise Şakir Gürzumar.

Konuyu kısaca özet geçeyim; Andy Dufresne masum olduğunu söylemesine rağmen, karısını ve sevgilisini öldürmek suçuyla iki kez müebbet hapse çarptırılır ve Shawshank Devlet Hapishanesi’ne cezasını çekmek için gelir. Yıllarını Shawshank’te geçirmiş, hapishaneye her şeyi sokabilen eski hükümlü Red ile Andy arasında güçlü bir dostluk oluşur. Cezaevi koşullarının müdür Stammas tarafından faşizan koşullarda idare edilmesi, içeride yatan suçluların her gün yeni bir işkenceye maruz kalmasına sebep olur. Ama bu şartları zekasıyla yenecek olan Andy Dufresne, inanılması güç öyküsüyle hapishanenin kaderini değiştirir.

Şakir Gürzumar, cezaevi koşullarının anlatımını üç katlı bir yapıyla seyirciye sunuyor. Tolga Çebi’ nin yaptığı sahne tasarımı ile konudaki anlatımın önünü açan yönetmen, sadece mahkumların kaldığı bölümlerin gösterilmesinde sorun yaşamış. Bunun dışında, sahne geçişlerinde, duygusal trajedilerin aktarımında, Shawshank Hapishanesi’nde müdür ve ekibinin suçlulara yaptığı kötü muameleler çok iyi aktarılıyor. Oyuncu kadrosunu mükemmel seçen yönetmen, rol psikolojilerinin gösteriminde kusursuz bir iş gerçekleştirmiş. Mesela bu oyunu filmden ayrı düşünemeyiz. Sinematografik Tiyatro’ nun en can alıcı noktası, sahneleri size filmdeki episodlar gibi aktarmasıdır. Bu yapılırken mekan değişiklikleri bol olacağından gösteride epeyce zeki kurgular yapmanız gerekmektedir. Yönetmenin işini bu çerçevede düşündüğümüzde işinin ehli bir çabayla başarıya ulaştığına tanık oluyoruz. Ama oyunda çok önemli ayrıntılar da mevcut; Dilek Kaplan’ ın cezaevi durumuna uygun kostüm tasarımı, Orhan Enes Kuzu’ nun ‘mükemmel’ diyeceğim ve bu senenin tiyatro ödüllerinde ses getirmesi mümkün müzikleri, Yakup Çartık’ ın sahneyi üçe bölen yerinde ışık tasarımı sahnedeki oyuncuların başarı ivmesini yukarıya taşımış.

Ve gelelim oyunculara! Özellikle benim gibi hem sinema hem de tiyatro üzerine kritikler yazıyorsanız bu eseri irdelerken oyuncu performanslarına çok dikkat edersiniz. Morgan Freeman ve Tim Robbins gibi iki usta isimle şekillenen Esaretin Bedeli, ara ve ana rollerdeki oyuncuların sırtında yükselmiş bir başyapıttır. Ellis Boyd “Red” karakteri, artık cezaevinin kemikleşmiş ismi olan mahkum, Kerem Alışık’ ın ellerinde hayat bulmuş. Oyuncu öylesine keskin oynuyor ki rolünü, o her dümeni halleden bilge adamın yaptıklarını biz de an be an yaşıyoruz. Zaten oyun Red’ in anlattıkları ile ete kemiğe bürünüyor. Hem anlatıcı unsuru özümseyen hem de Andy Dufresne isminin anlamını derinlemesine bize sunan Kerem Alışık, şartlı tahliye sahnesindeki büyüleyici rol kesmesiyle insanları kendisine hayran bırakıyor. Bana kalırsa ‘en iyi erkek oyuncu’ dalında sezon içinde ödül alması muhtemel. Andy Dufresne ise oyunun mihenk taşı. Kaan Taşaner durağan aktarımla oynadığı karakterini oyunun merkezinde tutmayı başarmış. Son buluşma sahnesinde, o ağır oyunculukla öylesine duygusal dostuna sarılıyor ki, insan, Taşaner’ in karakterinin cezaevinden kurtulurken yarattığı mucizeye adım adım ilerliyor. İştar Gökseven ise müdür Stammas için biçilmiş bir kaftan. Ne fazla abartılı ne de fazla enerjisi düşük bir oyuncu var karşımızda.

Gösteri kalabalık kadrosundan aldığı güçle yolunu çizmiş. Teatral algıdaki zirveyle bizleri 1995 yılındaki unutulmaz sinema filminin içine sürükleyen topluluk, geçmişte sahneye koyduğu Frankenstein oyun kalitesinin bir üst çıtasını sahnede bizlere sundu. Esaretin Bedeli, kuşkusuz sezonun en iyi oyunlarından birisi olarak bizlerden tam not almış durumda!

[email protected]