Çanakkale'den Kurtuluşa

3 Eylül 2023 tarihinde Tezat Sanat "Çanakkale'den Kurtuluşa 100 yıl" adlı oyunun dünya prömiyerini İsviçre Atatürkçü Düşünce Derneği'nin düzenlediği etkinlik kapsamında Zürih'te gerçekleştirdi.

Tezat Sanat "Anılarla Atatürk"ün ardından bu yepyeni piyesle de sezonda kendisinden hayli söz ettirecek, eminim.

Cüneyt İngiz yazar / oyuncu olarak başlattığı "Ben Hasan Tahsin", "Ben Kazım Karabekir", "Anılarla Atatürk" adlı tarihi oyunlar dizisinin dördüncü yaprağına da imzasını atmış.

Pınar Çekirge- Çok önemli çalışmalarla tiyatro edebiyatımıza kalıcı eserler bırakan bir yazar ve oyuncu, yönetmen ile ikinci kez buluşmak beni mutlu etti. Öncelikle, "Çanakkale'den Kurtuluşa 100. Yıl" projesi nasıl doğdu? Diğer dört oyun gibi bir dönemi başarıyla aktaran bir başka halka diyebilir miyiz?

Öncelikle onurlandıran sözleriniz için çok teşekkür ederim. Ben de tekrar buluştuğumuz için çok memnun oldum. Sizin gibi sanat ve sanatçı dostumun olması beni çok memnun ediyor. 

“Anılarla Atatürk” ve diğer oyunlarımda tekil olarak kahramanların hikayelerini anlatmıştım. Kahramanlarımızın hikayelerini onların gözünden anlatarak, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşlarının geneline bir bakış atmıştık.

Fakat diğer yandan aklımda hep savaşın kahramanları olan komutanlarımız, subaylarımız ve Mehmetçiklerimizin yaşadıklarını anlatmak vardı. Çünkü savaşın gizli kahramanı onlardı. Cephede yaşadıklarını, acılarını, üzüntülerini, sevinçlerini, azimlerini kısacası cepheye dair bütün duygularını anlatmayı uzun zamandır istiyordum. Çünkü, belki klişe olacak ama Amerikalılar ülkeleri adına yaptıkları ya da hayal ettikleri savaş başarılarını filmlerle bütün dünyaya büyük bir kahramanlık gösterisi olarak sunuyorlardı. Bizim sadece Çanakkale’de her cephede yaşanan kahramanlık ve mücadele neredeyse dünyaya bedel.

Bütün bunların yanında “Anılarla Atatürk” oyununda aldığım en büyük eleştiri Mustafa Kemal Atatürk’ün bütün bu mücadeleyi tek başına başarmadığı, subayların, komutanların, erlerin de bu başarıda büyük payı olduğuydu. Kısmen katıldığım bu eleştiri üzerine öznesi Mustafa Kemal Atatürk olan “Çanakkale’den Kurtuluş’a 100 yıl” oyununu kaleme aldım. Evet bu oyunda daha yoğun olarak komutanların, subayların, erlerin isimleri ve hikayeleri var ama kâğıt paranın içindeki gibi öznesi her daim Mustafa Kemal Atatürk olan hikayeleri araştırarak yazdım. 

2023 yılının Cumhuriyetimizin 100. yılı olması sebebiyle oyunumun tam da bugüne uygun olacağını düşünerek sahnelemeye başladık. Ayrıca yazdığım diğer oyunların başarılı bir başka halkası da diyebiliriz. Oyunumuzun içinde çok çarpıcı, gözyaşlarınızı tutamayacağınız, boğazınızın düğümleneceği hikayeler de var, zaman zaman gülümseten anlar da var. Zaten bu oyunu Çanakkale’de ve Kurtuluş Savaşı’nda şehit düşen Mehmetçiklerimize adadım.

“Çanakkale’den Kurtuluş’a 100 yıl” oyunumuzun prova aşamasında yönetmenimiz Ali Yaylı ustamın bana çok önemli etkileri oldu. Oyunu gerçekten çok açık ve yalın biçimde sahneye taşıdı. Oyunun müziklerini hazırlayan müzisyen arkadaşım Koray Kahraman oyunu okuduktan sonra nokta atışlı müzikler hazırladı. Can dostum Deniz Nida Şener her yönüyle oyunu anlatan bir afiş yaptı. Sevgili Emrah Can Yaylı insanın içine işleyen efektler tasarladı. Ve tabii ki sevgili eşim Burcu İngiz oyunun dekoruna, aksesuarına çok güzel kadın eliyle son dokunuşları yaptı. Bu sayede oyunumuz tam bir bütünlük içinde sahneye taşındı. Hepsine buradan tek tek teşekkür ediyorum. 

Pınar Çekirge- Oyunun dünya prömiyerini yurtdışında gerçekleştirme fikri nasıl gelişti?

Aslında başta böyle bir fikrim yoktu. Provalara başladığımızda sezon için hazırlanıyorduk. Geçen yıl “Anılarla Atatürk” oyununu Atatürkçü Düşünce Derneği adına İsviçre’nin Zürih şehrinde sergilemiştik. Dernek başkanı Sayın Mehmet Önder ve dernek sorumlusu Sayın Zeynep Ayhekim oyunu çok beğendikleri için 100. Yıl için de yeni oyunumuzu istediler. Neden burada, Avrupa’dan başlamıyorsunuz diye öneride bulundular. 

Kurtuluş Savaşı zaferiyle Lozan’da imzalanan barış antlaşmasına ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti’ni kurarken İsviçre yasalarından örnek almasına bir atıfta bulunması için İsviçre’de dünya prömiyeri yapmak bana da çok olumlu bir fikir olarak geldi. Böylece “Çanakkale’den Kurtuluş’a 100 yıl” oyunumuz İsviçre Atatürkçü Düşünce Derneği ve İsviçre Türk Kadınlar Birliği’nin organizasyonuyla prömiyerini İsviçre’nin Zürih şehrinde yapmış oldu. 

Pınar Çekirge- İzleyici tepkisi nasıldı?

Gerçekten çok güzel tepkilerle karşılaştım. Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Kadınlar Birliği’nin üyeleri vardı. İsviçre’deki Türk Konsolosluğu adına Konsolos yardımcımız da seyircilerin arasındaydı. Özellikle sahnedeyken seyircinin bazı hikayelerde gözyaşı dökmesi, bazı sahnelerde gülümsemesi beni çok mutlu etti. Oyun sonunda gelen tepkilerse gerçekten çok mutluluk verdi. Bir seyirci beni yakalayıp “Siz gerçekten sahne için doğmuşsunuz. Sizi hayranlıkla izledim.” deyince çok onur duydum. Genel olarak bütün seyirciler çok duygulandıklarını, boğazlarının düğümlendiğini söylediler. Bu da istediğimizi başarabildiğimiz anlamına geliyor bizim için.

Pınar Çekirge- Ve esas merak ettiğim konu " Çanakkale'den Kurtuluşa 100. Yıl "ı biz ne zaman izleyebileceğiz?

Doğru haklısınız. Tabii ki sezonda izleyeceksiniz. En yakın tarihimiz 12 Ekim Perşembe saat 21:00’de Kadıköy Barış Manço Kültür Merkezi’nde olacak. Şimdilik tarihlerimiz hazırlanıyor. İlerleyen günlerde yeni tarihlerimizi duyuracağız. 

Pınar Çekirge- Doğru hatırlıyorsam, "Anılarla Atatürk"ün yurtdışı turneleri olmuştu, "Çanakkale'den Kurtuluşa 100 yıl" İsviçre'de perde açtı…yazar, yönetmen olarak bu çalışmalar sizi nasıl etkiliyor?

Ben Almanya doğumluyum. Yurtdışında anaokulu ve ilkokulu okudum. Dolayısıyla Avrupa kültürüne yabancı değilim. Ama tabii yazdığım ve oynadığım oyunlarımı yurtdışına götürebilme başarısı benim için çok önemli. Sadece Türkiye’de değil yurtdışında da oyunlarımı sahneleyebilmek, seyirci ile buluşturmak, tırnaklarımla kazıyarak ilerlediğim bu yolda bana gurur veriyor. Her başarıya ulaşan işimden sonra ustam Lale Oraloğlu’nu sevgiyle ve saygıyla anıyorum. Çünkü genç yaşlarımda bana bu vizyonu sağlayan, beni her konuda pratik ve çözüme yönelik olmaya yönelten ustam Lale Oraloğlu olmuştur.

Oyunlarımın yurtdışı ve yurt içinde sahnelenmesi sonraki oyunları yazmam ve sahnelemem için beni teşvik ediyor. Daha çok eser ortaya çıkarmak, kendi meşrebimde daha çok sahne yorumu için yolumun aydınlanması bana umut veriyor. 

Pınar Çekirge- Çok iyi bir araştırmacı olduğunuzu biliyorum...yüksek lisans tezinizle ilgili devam eden çalışmalarınızdaki özene tanık oldum. Bu dört dönem eserini oluştururken neler okudunuz mesela, hangi kaynakları taradınız.

Açıkçası bu oyunların tümünü yazarken neredeyse hem bireysel olarak komutanlar hakkında yazılan bütün eserleri neredeyse okudum. Ben gerçekçi biriyim. Olan biteni süsleyerek anlatmaktan hoşlanmam. Açık net ve yorumun seyirciye kalacağı şekilde yazıyorum. İlber Ortaylı, Erol Mütercimler, Turgut Özakman’ın Atatürk, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı hakkında yazdığı kitapları, Kılıç Ali, Salih Bozok ve Atatürk’ün yanında bulunanların hatıralarını okudum. Üstelik ben yazarken Ankara’dan, İzmir’den bana destek için çok fazla kaynak kitap gönderildi. Mesela Hasan Tahsin’i yazarken İzmirli gazeteci Yaşar Aksoy’un kitabından faydalandım. Daha çok kaynak var. Eğer unuttuklarım varsa hepsinden özür dilerim. Her oyunumda hikâyenin içine girebildiğim kadar girip, yazdıklarımla yaşamayı seviyorum.

Pınar Çekirge- Ve bir Cüneyt İngiz sözü alabilir miyim? Teziniz tamamlandığında sizinle en az üç saat boyunca o araştırmanızı konuşabiliriz değil mi?

Tabii ki, seve seve. Siz merak edip ilgilendiğiniz sürece söz veriyorum ben de sizinle konuşmaya her zaman hazırım. Değil üç saat on üç saat bile konuşabilirim. Siz bana yeter ki konuş deyin. Hele ki sizin gibi iyi bir dostla sohbet etmek her zaman büyük bir keyif benim için.