MAKALELER

Aslan Asker Şvayk - Eskişehir Şehir Tiyatroları

2017.04.20 00:00
| | |
8891

Jaroslav Haşek’in ‘Aslan Asker Şvayk’ın Dünya Savaşındaki Maceraları'

ASLAN ASKER ŞVAYK’ ın İSTANBUL ÇIKARMASI! 

Jaroslav Haşek’in ‘Aslan Asker Şvayk’ın Dünya Savaşındaki Maceraları’ adlı eseri, bilinen ilk savaş karşıtı edebi nitelik taşıması açısından teatral misyonda ayrı bir yere sahip. Geçtiğimiz 20. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’nde seyiricisi karşısına geçen ‘Aslan Asker Şvayk’, Eskişehir Şehir Tiyatroları’ nın sezon içindeki çarpıcı işlerinden. Yunus Emre Bozdoğan’ ın yönetmen koltuğuna oturduğu gösteride Şvayk’ ın ilk dünya savaşında takındığı tutumu, saf kimliğinin ardında yatan gerçeklerini tüm çıplaklığıyla görüyoruz. Sermet Yeşil’ in Şvayk rolünde seyiricisi karşısına geçtiği gösteride, Eskişehir dinamik kadrosuyla  farklı bir çalışma prensibiyle seyircisine farklı bir savaş karşıtlığı sundu. Özellikle konunun kısa tutulması, yönetmenin geçişleri hissettirmeden olanı çabucak sahnede işlemesi oyuna farklı lezzet katmış.

Oyunu anlatmadan önce Brecht’ in yazdığı bir başka Şvayk konusu olduğunu söyleyelim. Haşek’ in Şvayk’ ı 1. Dünya Savaşı’ndaki adaletsiz sistemi kritize ederken, Brecht’ in kahramanı Şvayk 2. Dünya Savaşı’nda Hitler’ i yerden yere vurur. Aslında sistematik olarak iki olay da savaşın faşist düşünceler eşliğinde geliştiği, insanların kahramanlık duygularının nasıl kullanıldığı anlatmaktadır. Eleştirinin doğru noktaya ulaşması açısından Şvayk’ ın metafor halinde seyirciye sunulan şapşal görüntüsü, sonrasında bir uyanışın simgesi olup, toplumların varolan barışçıl yanına damga vuruyor. 

Aslan Asker Şvayk, insanlık tarihinin en acımasız savaşlarından birini, İkinci Dünya Savaşı'nı, Çek yazar Jaroslav Hašek'in, savaş çığırtkanlığını, militarizmi, devlet teslimiyetini acımasızca eleştirdiği mizahi bir başyapıt. Şvayk ise dünya edebiyatının en unutulmaz karakterlerinden biri oluyor. Romandan tiyatroya aktarılan konunun belkide en önemli noktası konu içindeki gerçekçi mizah.

 

Haşek’in yaratımı Şvayk, Prag'da elindeki garibeleri millete soylu köpekler diye yutturmakla uğraşıp, dizlerindeki romatizma ağrılarıyla yaşam mücadelesi verir. Kendini birden anlamlaştıramadığı savaşın içinde bulur. Uluslarası toprak ve ekonomik paylaşımı içinde Çek ulusunun Avusturya İmparatorluğu'na, Habsburgların dayattığı Alman dili ve kültürüne karşı gösterdikleri direnişin, verdikleri bağımsızlık savaşımının hayatın içindeki yansımalarını da sahnede izleriz; Haşek’in muhteşem eserinde. Aslan Asker Şvayk, savaşa karşı sert bir isyan olmasının yanı sıra, Avusturya ve Alman faşizmine karşı Çeklerin verdiği destansı kahramanlık hikayesidir. 

Yönetmen Yunus Emre Bozdoğan kısa tuttuğu tek perdelik gösteride Şvayk’ ın saf görüntüsü eşliğinde umursamaz tavırla yaşantısına devam ettiği noktalar sahnede akıyor. Savaşın çıkmasının ardından ayağındaki romatizma ile savaşa katılan, her söyleneni harfi harfine yerine getiren kahraman, yönetmenin yüksek tempolu sahne işlemesinde doğru noktalardan seyirciye ulaşmış. Tabiki burada anlatımın gücüne bakmamız lazım. Sermet Yeşil’ in şimdiye dek izlediğim en iyi performansı diyebileceğim Şvayk rolü baştan aşağı yönetmenin anlatımı ile eşdeğer biçimde. Her yapılan eylemde, savaşın acımasızlığında bile Şvayk’ ın boyun eğici görüntüsü militarizmin ne denli tehlikeli olduğunu anlatıyor. Peki ya bu Şvayk gerçekten saf mı yoksa saf görüntüsü eşliğinde toplumun bir parçası mı? Burada oyunun dramaturgu Sibel Arıcan fazlaca didaktik düşündüğü başlangıç kısmında, konunun esas anlatımını kaçırmış olsa da, oyuncuların üstün gayreti, ki özellikle Sermet Yeşil, Şvayk’ ın köpek satıcısı kimliğinin din-devlet ekseninde nasıl cehalete dönüştüğünü resmediyor. H.Tolga Tümer, İsmail Dündar, Umut Bazlama, Ercüment Yılmaz, İlkyaz Arslan, Özgün Can Karaburun, Ceyda Çınar Onbul, Orçun Ertaman muhteşem ekibin Başarılı diğer isimleri. 

Eskişehir Şehir Tiyatroları’ nın üstün gayretle sergilediği ‘Aslan Asker Şvayk’ savaşlarla dolu coğrafyada bizlere ders veren çarpıcı bir oyun. Bu şahane gösteriyi mutlaka izleyin!

[email protected] 

Anahtar Kelimeler: eskişehir, eskişehir şehir tiyatroları, aslan asker şvayk, yaşam kaya, aslan asker chveik



0 Yorum
Hmm! Bu içeriğe henüz yorum yapılmadı, sen yazmak ister misin?
Bekle! Yorum yazmak için üye olmalısın Üye isen burayı tıkla. Üye olmak için de burayı tıkla.
Diğer Yazıları





E-Bülten Üyeliği Görüş Bildir