"Tiyatro Makinesi" 20. Mart.2017 "DÜNYA ÇOCUK VE GENÇLİK GÜNÜ‘’
Başkent Ankara da Kutlaması !
Çocuk Tiyatrosu yapısında anlayışın hemen oturmaması hatta bu işin küçümsenmesi mevcut gelenekselleşme de oluşan boşluklar çağımızda bile tedaviye ihtiyaç duyulan sıkıntıların nitelik bakımından devamına neden olmuştur.
Yukarıda belirtilen tarih topluma yapılan kültür hizmeti ile yakından ilgili olduğu gibi dünyaca kabul görmüş bir etiketin tarihi olarak belirlenmiştir.
Çocuk ve Tiyatro!
Çocuk istismarının çokça yaşandığı günümüzde çocuklarımızla ilgilenmemek kendi geleceğimizle ilgilenmemek ya da vazgeçmek anlamını kolaylıkla gündeme taşıyabilmiştir. Çocuk Tiyatrosunun önemsenmesi ,çocuklarımızın önemsenmesine uygun bir gelişimi de takip etmesi şaşılacak bir durum olmamış,çocuğu kutsallaştırmadan öneminin altını çizmek daima oyunla bile olsa önemini vurgulamıştır.
Çocuklarımız yenilikçi, özgürleştirici,hayal gücünü geliştirici,raslantı ve zorunluluklardan arınmış,sanatsal ve sosyal dokunun beslediği,kültür olanaklarının olumlu etkisini algılayan ve de hayat için yüreklendirici bir tiyatro da ,hak ettikleri tiyatro için sizi, bizi ,hepimizi kucaklamaya her zaman hazır olmuşlardır. O halde ,Yaşasın Tiyatro!
Yaşasın Tiyatro ve 2o Mart 2017
Tiyatro doğuştur.Tiyatro sorgulayıştır.Tiyatro insan için var olmaya devam ediş şekline karışılmadan ,özgür yaşam biçimine devam edebilmiş ve farklı nefes alabilişlerin hoş görüşüne sadece tiyatro değil, Çocuk Tiyatrosu da her zaman içinde ki oyunla katılabilmiştir.
O halde ,Yaşasın Çocuklar Gençler ve Tiyatro.!
Çocukların tiyatroya ihtiyacı vardır.
‘Çocukların tiyatroya ihtiyacı vardır’ cümlesi son derece yalın olmasına rağmen içeriği oldukça yoğun düşünülmüş ve Prof.Dr .Wolfgang Schneider ‘Çocuklar için Tiyatro’ adlı kitabında yine ülkelerin kültür politikaları içinde hatırlanması ve estetiksel olduğu kadar içeriksel de bu cümlenin sloganlaşarak çocuklar için tiyatronun sorgulanmasına değinmiştir.Makalelerden oluşan bu kitap çocuk tiyatrosu için ciddi düşünsel yolculuğun anahtarı olmuştur.
Çocuk Tiyatrosunda yazarın önemi, dramaturginin vazgeçilmezliği,pedagojik formasyon ile sanatın hizmetinde olmak üzere eğitime de katkı konusunda tüm dünya bu konuda kararlılık göstermiştir. Şatafat, abartı, samimiyetsizlikten uzak , estetikle iç içe olması ayrı bir özelliğini öne çıkarmış,renklilik ,basitlik yerine estetik eğitimin tercihi nitelik bakımından Çocuk Tiyatrosunda önemsenmiştir.Çocuğun oyuna katılımı,süre ve tüm teknik etmenlerin kullanımı da yaş gruplarında oluşan farklılıkları düşünerek bir bütünün oluşmasında çocuk için gerekli ve önemli unsurları oluşturmuştur.
Çocuk Tiyatrosu ve Türkiye
Cumhuriyet öncesi 2.Abdülhamit döneminde bir çok çocuk oyunu yazım çalışması yapıldığı Meşrutiyet döneminde tiyatro derslerine imkan sağlandığı halde savaşın getirdiği ara almanın ardından 1923 Cumhuriyet yapısı çocuklara Avrupa ülkeleri benzeri tiyatro metni anlamında yeni bir yazım anlayışı getirmiştir.
Muhsin Ertuğrul önderliğinde 1935 yılından itibaren İstanbul Şehir Tiyatrolarında bütçeye bu anlamda ödenek konmuş ve yeni çocuk oyunlarının yazımlarının gereğine inanan bir anlayış oluşturulmuştur.1938 yılında ise Çocuk Tiyatroları üzerine kanun tasarısı yeni mekanların kurulması gibi anlamlı düzenlemeler yapılması üzerinde de hassasiyet gösterilmiştir.
Kemal Küçük,Mümtaz Zeki Taşkın,Ekrem Reşit Rey,Ferih Egemen,H.Fahri Ozansoy gibi ilk akla gelen isimler çocuk oyunları yazmış,İlhan Usmanbaş,Cemal Reşit Rey,Fehmi Ege de çocuk oyunlarının yeni bestelerini yapmışlardır.
İstanbul merkez olmak üzere Başkent Ankara da bu durumdan etkilenmiştir.
İstanbul’dan Ankara’ya düzenlenen turnelerin ardından Ankara da Devlet Tiyatrosunda Çocuk Tiyatrosu fikri benimsenmiş ve 1947 de Çocuk Tiyatrosu ünitesi Ankara da da kurulmuştur.
İzmir başta olmak üzere diğer büyük illerde devlet veya belediye gibi ödenekli tiyatrolar daha sonra da özel tiyatrolar ile banka ve çeşitli kurum ve kuruluşların Çocuk Tiyatrosu kuruluş çalışmaları ile katılım zenginleştirilmiştir.
1935 İstanbul Şehir Tiyatrosu’’ Çocuklara Tiyatro Dersi’’, ‘’Gülmeyen Çocuk’’,1948 Ankara Küçük Tiyatro’’Altın Bilezik’’ ilk oyunlar olarak tarihe geçmiştir.
Ülkemizde Çocuk Tiyatrosu konusunda en çok Almanya ve Rusya gibi ülkeler örnek alınmış, Çocuk Tiyatrosu anlayışı ilk kez 17.yy Avrupa’sında İngiltere ve Almanya’yı işaret etmiş,18.yy da ise Fransa da kurulan ‘ TheatreduGymnase-DramatigueEnfantin de başlangıç olarak tüm Avrupa da benimsenmiş, USA( 19yy) ve Rusya(20yy)Çocuk Tiyatrosu için de bu yüzyıllar önemli çalışmaları getirmiştir.
Çocuk Tiyatrosu üzerine seminer ve panel takibi !
A.Ü Tiyatro bölümünde lisans talebeliğimizin son yılında hocamız Pof.Dr.Sevda Şener tarafından isteğimiz üzerine verilen Çocuk Tiyatrosu Seminer çalışması, Ankara Çocuk Tiyatrosu(AÇT) uygulaması ile gerçekleşmiş,anılan yıllarda (1979-80) tiyatronun başında bulunan Salih Kalyoncu’dan fazlaca destek görmüş ve seminerin başarısı da bizi çok etkilemiştir.
2006 ‘Çocuk Tiyatrosu Üzerine’ Van Devlet Tiyatrosu 5.Akdamar Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Şenliğine Yazar Güngör Dilmen ile panelist ve panel yöneticisi olarak katılış,H.Ü.Ankara Devlet Konservatuarı’nda bölüm başkanlığı yıllarında ise bu tutkunun ’ Türk Tiyatro Tarihi ‘ ders kapsamında yapılan bir dizi proje içinde yinelenişi getirmiştir.Lisans döneminde hocamız olan Turgut Özakman ile yıllarca birlikte konservatuar çatısı altında çalıştığımız bir usta Bozkurt Kuruç ile hem panelist hem de panel yöneticisi olarak katıldığımız ‘’Türkiye’de Çocuk ve Gençlik Tiyatroları’’ başlıklı çalışmamız 26.04.2007 gerçekten büyük ses getirmiştir..
Yazar Ülker Köksal ile sohbet ve çalışmalarımız,25.02.2017 de kendisinden sonsuz istirahat nedeniyle ayrıldığımız hocamız Prof.Dr. Sevinç Sokullu’nun bu konuda bitmez çalışmalarının varlığı,Mustafa Erdoğan’ın 2007 tarihli’Çizmeli Kedi’ bale uyarlama çalışmaları gibi nice nitelikli yapılan çalışmalar hep ilgimizi çekmiş takibimiz de olmuştur.
Tiyatro Makinesi ve Ankara (DT) ve Takım Oyunculuğu
Başkent Ankara’ya uğradığımız hafta bir çok güzel etkinlik daveti arasında bulduğumuz ve ilk fırsatta izlediğimiz ‘Tiyatro Makinesi’ adlı çocuk oyunu bizi çok mutlu etmiştir.
Tiyatro Makinesi 1970 yılında Fransız yazar Maurice Yendt tarafından yazılmış, Olcay Poyraz çevirisi ile bu şaşırtıcı ama insanoğlunun da mevcut sınırlarını zorlamış olan oyun, hayal gücünüzün tüm olanakları ile yine yazarın size sunduğu tüm ip uçlarının tiyatro olanakları ile harmanlandığı çocuklar ya da hep çocuk ruhunu korumak isteyenler için kısacası özellikle küçük hanımlar küçük beyler için sevimli bir oyun olmuş,ekip çalışmasını arzu edilen yaşam ve oyun ruhu ile sahneye taşımada büyük başarı elde edilmiştir.
Tiyatro makinesinin çarkları dönmeye başladığı andan sonuna kadar genç oyuncuların performansları sizi muhteşem kumpanyanın üyeleri ile birlikte hayallerinizin büyüklüğü kadar büyük hatta en büyük hayallerinize ulaşmanın desteğini vermeye amaçladığı açıkca görülmüştür. Oyunculuk performanslarını başarı ile destekleyen dans,şarkı konusunda da genç oyuncu kadrosu Hasan Çağrı İlikoğlu,Hakan Çoşar, Nur Bulut,Tuğba Yılmaz, Fatmanur İsmailçebi,Didem Ruhi,Tansel Aytekin,Pırıl Kadıoğlu,Yağmur Uzun Demirci,Eylül Aykut,Cansu Arslan, Sercan Çelik dikkatimiz çekmiş alkışlarımızı bu anlamda da almıştır.
Yönetmen Çağman Pala’ya da hayallerimizin getirdiği yolculuğa çıkarması anlamında gösterdiği titizliğe ,kendi yaratıcılığına inandırdığı yaratıcı ekibinin inancına,tüm bunların en anlamlı noktası olan oyuncu ekibine sağladığı enerjinin gücü olması nedeni ile de kutluyoruz.
Dramaturg Canan Kırımsoy’un aktardığı gibi çocuklar için telaffuzu zor ya da söylenmesi zor etiketinin önemini fark edişi, yaptığı çalışmanın karşılığı olarak çok genç seyircilerinin de teşekkür olarak bu anlamlı etiketi doğru söyleyebileceklerine inanmışlığımız olmuştur.
Dekor Tasarımında Emre Satı,Kostüm Tasarımında Ceren Karahan,Koreografi Volkan Ersoy,Repetitör Deniz Alp ‘e teşekkürlerimizi bırakırken;Oyun çıkışında çok genç seyircilerin yani küçük hanım ve küçük beylerin fazla karanlığı sevmediği gibi kendilerini hayal ettikleri bu yolculuğa taşıyan kumpanyanın oyuncularının yine kendilerini zaman, zaman seyir yerinde unuttuklarını ve görmediklerini,şatafat değil ama biraz daha çark dişlilerinin vb. yerlerde ışıksal hüzme içinde dekorun daha dikkat çekici olmasını istediklerini birbirlerine fısıldaşmalarına kulak misafiri olduğumu sevgili yönetmen Pala ile teknik ekibe iletmemin gereğine tüm içtenliğimle inanmamın sonucu sizlere bu küçük notum ise ilave olarak bırakılmıştır.
Yeni hayallerimizin gerçekleşmesi için yeniden buluşmak üzere ‘Tiyatro Makinesi’ ekibinin Çocuk ve Gençlik Gününü kutluyoruz.
Füsun Akmen Balkaya
Anahtar Kelimeler: tiyatro makinası, ankdt, ankara devlet tiyatrosu
0 Yorum