Aşk Delisi - Oyun Atölyesi

Kırktan fazla oyun yazmış olan Sam Shepard Pulitzer ödülü de dahil olmak üzere pekçok ödül almıştır.Oyun yazarlığının yanısıra senaryo yazarlığı,sinema oyunculuğu ve son yıllarda sinemada yönetmenlik de yapmaktadır.Başlıca oyunları;Aç Sınıfın Laneti,Gömülü Çocuk,Vahşi Batı,Aşk Delisi,Si-Bemol İntihar,Melekler Şehri,Ölümüne Oyun,Şok Durumları,A Lie of the Mind,La Turista,Tongues,Savage Love.

Dil,şeytanları ve melekleri gizleyen ve karakterleri dokunulmaz kılan bir maskedir.

AŞK DELİSİ

Yazar Sam Shepard "Aşk Delisi" isimli oyununu eksiklikler üzerine kurmuş sanki bilinçli bir şekilde tamamlamayarak oluşturmuş hem hikayeyi hem de karakterleri.Yalın, abartısız bir dekor, çok fazla geçişi olmayan, seyirciye sürpriz yapmaktan ya da seyirciyi şaşırtmaktan çok hayal kurdurmaya, kafaları karıştırmaya yönelik bir tutum.Oyun kişileri karakterleri ayrıntılı bir şekilde verilmeden ana hatlarıyla yerleştirilmiş oyunun içine.Oyunun başından sonuna kadar sahnede olan yaşlı adam zaman zaman oyuna dahil olan zaman zaman oyunun tamamen dışında kalan bir karakter.

Yaşlı adam yeri geldiğinde diğer karakterlerin sesi oluyor daha sonra da anlatılan hikayenin öznesi durumuna dönüşüyor.Ne olduğu,kin olduğu söylenmeden diğer oyun karakterleri ile diyaloğu bulunmayan oyundaki boşlukları dolduran ama asla açık vermeyen bir karakter oluşturmuş yazar.Oyunun tek kadın karakteri olan May otuzlu yaşlarında, aldatıldığını düşünen ve aldatıldığına inanan her kadın gibi öfkeli, intikam duygusuyla yanıp tutuşan sevdiği adamı terk etmekle tehdit edip aynı zamanda da hayatında yeni biri olduğunu hissettirerek umursamaz tavırlar takınan zaman zaman hırçınlaşsa da genel olarak kendine güveni eksik ve asla çekip gidemeyeceği belli olan bir kadın tipi.Yazar May karakterini oluştururken uzun süreli bir ilişki içinde olan bir kadının yaşadıkları karşısındaki çaresizliğini, çelişkilerini,kafa karışıklığını ortaya koyarken hem pasaklı hem seksi hem öfkeli hem sadık bir aşık ekleyerek May karakterinde birden fazla kadın yaratmayı başarmış.Eddie otuzlu yaşlarının sonunda, serseri ruhlu, sadakatsiz, tutarsız bir adam olmasıyla birlikte fiziksel olarak da hiçbir kadının cazip bulmayacağı özelliklere sahip.

Buna karşın inatçı ve kararlı tavrı, aldattığını önce inkar edip sonra kabul etmesine karşın asla aptal durumuna düşmeyen tüm açıklarını kıvrak zekasıyla kapatabilen bir erkek profili oluşturabiliyor.Martin ise ilk bakışta ideal sevgili konumunda görülebilecek hem fiziksel açıdan hem de kişilik açısından bir kadının güvenebileceği, beyenebileceği bir tip olmasına karşın oyun içerisindeki çekingenliği, karasızlığı nedeniyle kendi kendini geriye iten bir karakter.

Yazar Martini düşlerken en önemli amaçlarından biri Martin’e açıklar verdirip Eddie’yi ön plana çıkarmak,farkına vardırmadan Martin’in Eddie’yi güçlendirmesini sağlamak olmalı.Oyunun başlarında klasik bir hikaye gibi başlayıp kadın erkek kavgası, ilişkilerde yaşanan sorunlar gibi şeyler ön planda olsa da yazar Eddie karakterinin ağzından bir hikaye anlatmaya başlıyor,araya yaşlı adamın anıları giriyor ve May, Eddie’nin başladığı hikayeyi kaldığı yerden anlatmaya başladığında Yaşlı adamın pişmanlıkları, çırpınmaları ile son buluyor.Yazar bu oyunda asla bir hikaye anlatmıyor,aslında belki de ne başı ne de sonu olmayan bir oyun denilebilir Aşk Delisi için.

Yazarın derdi ne bir şey göstermek, ne karakterler aracılığıyla bir hikaye anlatmak.Sahne, dekor, oyuncular gibi yardımcılarla seyirciye bir hikaye yazdırılıyor bu oyunda.Çok alışık olmadığımız bir tür.Bir başkasının elinde heba olabilecek, bilinçli bir şekilde bırakılmış eksikliklerin hikayenin oluşumuna engel olabileceği bu üslup Sam Shepard’ın ustalığı ve titizliği sayesinde hem oyunculara hem de seyircilere pek çok fırsat veren bir oyuna dönüşmüş.

Sİ-BEMOL İNTİHAR

Yazar bu oyunda kafasındaki soruları, hayatındaki sorunları, çaresizliğini, umutsuzluğunu, insanın bilinmezliğini,nedenleri,nasılları,niçinleri yedi farklı karakterin ağzından yansıtmış.Oyundaki karakterler birer anlatıcı gibi düşünülmüş.Tüm dünyayı ve insanlığı ele almakla birlikte genel olarak Amerika odaklı yazılmış bir oyun.Nasıl var olduk, niçin böyle davranıyoruz, neden burada yaşıyoruz, hayatın neresindeyiz, kim bize böyle olması gerektiğini söyledi, bu duruşu bize kim yükledi, çaresizliği ne zaman öğrendik, umudu ne zaman kaybettik, gözümüzü ilk ne zaman kararttık, köşeye sıkıştığımızı nerede fark ettik? 

Oyun bu ve bunun gibi pek çok soru üzerine kurulu.Her karakter kendi ağzından diğer bir karaktere ne soru sorarak ne de ona bir cevap vererek kendi sorgulamasını, hesaplaşmasını yapıyor.Oyunun en ilginç taraflarından biri arada yapılan küçük değerlendirmeler dışında sorduğu bunca soruya karşın yazarın hiçbir cevap aramaması.Yazar karakterlerle ilgili belirli,keskin ayrımlar yapıp kişiliklerini ortaya koymazken kimi zaman onları şiirsel bir dille konuşturuyor, bu şiirselliğin içine göze batmayacak şekilde argo sözcükler yerleştiriyor.Sam Shepard şiirsel anlatımdan, sanatsal tavırdan olduğu kadar felsefeden, psikolojiden, sosyolojiden de faydalanmış bu oyunu yazarken.İnsanı hem yalnız, salt birey olarak ele almış hem de toplum içindeki konumuyla değerlendirmiş.Diğer oyunlarında olduğu gibi bu oyunda da yazarın derdi bir hikaye anlatmak değil.Esas olan soru sormak.

Anlatmayı değil sormayı, göstermeyi değil fark ettirmeyi tercih etmiş.Diğer oyunlardan farklı olarak Shaperd’in bu oyununda en az oyuncu kadar, yönetmen kadar seyirci de çalışmak zorunda.Yazarın açtığı yoldan devam etmeli, hikayeyi tamamlamalı hatta gerektiğinde seyirci hikayeyi kendisi oluşturmalı.Dekorun, sahnenin, ışığın, kostümün geride kaldığı tamamına soruların ve sorgulamanın egemen olduğu bir oyun Si-Bemol İntihar.