MAKALELER

Alternatif Tiyatrolar

2012.10.10 00:00
| | |
5802

2012-2013 tiyatro sezonu hazırlıklarını tamamlayan grupların enerjisiyle yeni yeni başlamış durumda...


Alışılagelmiş Tabuların Sonu! Seyirciyle Kurulan Yakın Temas!

Türkiye Tiyatrosu'nda ‘Alternatif Tiyatro Mekanları Ortak Girişimi’

2012-2013 tiyatro sezonu hazırlıklarını tamamlayan grupların enerjisiyle yeni yeni başlamış durumda. Sezon başlarken geçtiğimiz sezona damgasını vuran ‘Alternatif Tiyatro Mekanları Ortak Girişimi’ne oluşum hakkında önemli sorular yönelttim. Aldığım cevapların ışığında grupların işleyişini, oluşumun Türkiye Tiyatrosu’ndaki yerini belirlemeye çalıştım. 

Geçen sezon ‘İstanbul Şehir Tiyatroları’ vakasından sonra, ‘Devlet Tiyatroları’ tartışmaları gündeme damgasını vurmuş, önümüzdeki sezon iç karışıklıklarla beklentileri alt düzeye çeken ödenekli tiyatrolar, seyircilerini karamsarlığa itmişti. Fakat olumsuzlukların yanında Türkiye Tiyatrosu’nda yeni bir başlangıcı gerçekleştiren, genç tiyatro gruplarının doğmasını sağlayan, tiyatroyu küçük salonlarda canlandıran ‘Alternatif Tiyatro Mekanları Ortak Girişimi’ yeni başlayan sezonda yine teatral hareketliliğin uğrak noktası olacak. Fikir, anlayış, sanatsal estetik olarak ülke tiyatrosuna bu denli katkı sunan girişimin gruplarına beş önemli soru sordum. Aldığım cevapları yorumsuz biçimde sizlere sunarken, genel anlamda maddi zorlukların grupların sanat politikasını etkilediğini, gruplar arası dayanışmanın mekanları bir arada tutan önemli bir faktör olduğunu belirtmeliyim. 

Grupların birbirinden farklı düşünceleri, oluşum içindeki demokratik yapının son derece özenle korunduğunu bizlere gösteriyor. Kültür Bakanlığı’ nın ‘Alternatif Tiyatro Mekanları Ortak Girişimi’ hakkında bilgisinin olmaması, bakanlığın alternatif mekanlardaki yazarları, oyuncuları, yönetmenleri tanımaması oluşum adına büyük bir problem. Grupları Birleşik Krallık’ın (İngiltere) takip etmesi, Royal Court’un mekanlarda üretim yapanlarla temas içine geçmesi bu sahnelerin önemini daha farklı bir şekle dönüştürüyor. 

Şermola Performans, Sahne Hâl, Kumaracı 50, Kara Kutu Tiyatro sorduğum sorulara cevap verirken, oluşumun diğer sahneleri elektronik posta ile yönelttiğim sorulara cevap vermediler. Bu durumu sahneleri düzenleme, oyun provalarının yoğunluğu ile geçiştiriyorum. Sorulara ve cevaplara geçmeden önce oluşumun Çıplak Ayaklar Kumpanyası, İkincikat, Karakutu, Kumbaracı50, Maya Sahnesi, Mekan.Artı, Oyuncular, SahneHal, Şermola Performans gruplarının birlikteliğinden meydana geldiğini söyleyeyim. 

Gruplara yönelttiğim beş soru ve aldığım cevaplar: 

KUMBARACI 50: 
1- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu sizce hangi koşullar ışığında doğdu? 
Alışıla gelmiş sahnelemelerin dışına çıkma isteği, seyirciyle yakın temasta olma durumu ve cesurca birlikte elini taşın altına koyan grupların, ekiplerin çoğalması; birbirine benzer ama birbirinden de farklı çok sayıda sahnenin doğmasına neden oldu. Hal böyleyken, her mekanın oluşmasında da ekipler birbirine destek verebiliyorken, neden bir arada bir güç olmayalım düşüncesinden doğduğunu düşünüyorum.

2- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu fikirsel bir birliktelik mi yoksa teatral olarak güç birliği mi? Nasıl tanımlarsınız? Eğer sizin bir tanımınız varsa bunu yazar mısınız? 
Daha çok teatral bir güç birliği. Bir araya getiren olgu, tiyatroya aynı yerden bakıyor olma durumu değil, tiyatroda benzer alanda var olmaya çabalama. Fikir olarak da bir çok noktada birleşiyor olabiliriz, mesela kendi metinlerini yaratan ekiplerin çokluğu bunun göstergesi.  

3- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu maddi olarak birbirine destek oluyor mu? Oluşumdaki gruplar maddi olarak kendilerini nasıl çeviriyorlar? 
Maddi bir birliktelik yok. Sadece, her ekip için bütçe sıkıntısı yaratan tanıtım kısmında, ortak bir aylık broşür  paylaşılarak başlangıç yapıldı. Mevcut durumda her sahne kendi kendine ayakta kalmanın yollarını arıyor tahminimce. Kumbaracı50'nin gişe, atölyeler ve ekip üyelerinin maddi desteği dışında herhangi bir geliri yok şu anda.  

4- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' genç tiyatrocular için bir gelecek olabilir mi? Neden? 
İçinde bulunduğumuz zamandan bakınca geleceğin ta kendisi olduğunu düşünüyorum. Alternatif Tiyatro Mekanlarının varlığı, genç oyuncular için, bu işin bir araya gelinerek yapılabileceğinin göstergesi, bir cesaret noktası, başlama enerjisi. Çok sayıda üretimin olması; genç oyuncular için var olan alanların genişlemesi, deneyimli oyuncular için ise yeni bir alanda var olabilme fırsatı yaratıyor.  

5- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu Kültür Bakanlığı ile koordineli bir çalışma içine girmeli mi? Olumlu ya da olumsuz nedeni?
Yeni mekanlar yaratabilmiş bu genç enerji görmezden gelinmemeli. Projelere yapılan destekler dışında kesinlikle mekan desteği için bir bütçe yaratılabilmeli. Sabit giderler, vergiler, faturalar hiç de küçümsenmeyecek kocaman bir gider tablosu çıkartıyor mekanların karşısına. Alternatif Tiyatro Mekanları oluşumu daha büyük bir güce dönüşürse -ki dönüşme potansiyeli yüksek, Kültür Bakanlığı ile bu konularda koordineli bir çalışma yapılabilir.

SAHNE HÂL : 

1- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu sizce hangi koşullar ışığında doğdu? 
      Açıkçası Talimhane Tiyatrosu kapanmasaydı bir mekan arayışımız olmazdı. Bir şekilde idare ederdik. Sahneyi açtıktan sonra hepimiz beşer yıl yaşlandık. 

2- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu fikirsel bir birliktelik mi yoksa teatral olarak güç birliği mi? Nasıl tanımlarsınız? Eğer sizin bir tanımınız varsa bunu yazar mısınız? 
    Benzer üretimlerde bulunan kimseler güç birliğinde bulunmak zorunda. Tiyatro örgütsel bir meslek. Birlik olmadan üretim olamaz. 

3- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu maddi olarak birbirine destek oluyor mu? Oluşumdaki gruplar maddi olarak kendilerini nasıl çeviriyorlar? 
Maalesef olamıyoruz. Zaten kirayı denkleştirme derdinde olan bu gruplar değil diğer gruplara kendilerine bile faydaları yok ekonomik olarak. Biz şişli belediyesine bağlıyız ve diğer mekanlara göre nispeten şanslıyız çünkü öyle veya böyle şişli belediyesi bize sahip çıkıyor. Ki buna rağmen avrupadaki emsallerimize nazaran 100 yıl gerideyiz.
 
 
4- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' genç tiyatrocular için bir gelecek olabilir mi? Neden? 
Endüstriyel bir gelecek olacağını sanmıyorum. Yani profesyonel manada bir yapılanma yok. An itibariyle alternatif tiyatrolar birbirimizi  tatminden öteye geçemiyor. Oyuncular çağdaş metinler oynayıp dinç kalıyor, yazarlar kendilerini geliştiriyor, yönetmenler kendilerini ifade edecek alan buluyor hepsi bu. Bazıları için yeterli olabilir ama tüm bunlar bir kaç delinin kendini feda etmesiyle gerçekleşiyorsa ne anlamı kalıyor. 

5- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu Kültür Bakanlığı ile koordineli bir çalışma içine girmeli mi? Olumlu ya da olumsuz nedeni?
   Kültür Bakanlığı'ndan kaç kişi Sıfırnoktaiki yi GERÇEKTEN biliyor, kaç kişinin Ebru Nihan Celkan'dan haberi var,  SahneHal'in yerini biliyorlar mı? Haberleri varsa neden adam yerine koyup iletişime geçilmiyor?  Royal Court bugun 6 yazarla toplantı yaptı. Britanya'nın haberi var da Ankara'nın yok mu? Vergilerimizle ayakta duran bir kurum ne işe yarıyor? Gidip kendi paramı dilenmek bana saçma geliyor. Bir de benim paramla beni eleştiremezsiniz mantığı var ki fecahat.

ŞERMOLA PERFORMANS: 

1- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu sizce hangi koşullar ışığında doğdu?
Mekankarın çoğalması ile birlikte, mekanların ortak ihtiyaçları ve sorunları bu mekanların yürütücülerini bir araya getirdi ve bu sorunlara çözüm arayışları üzerinden şekillendi.
 

2- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu fikirsel bir birliktelik mi yoksa teatral olarak güç birliği mi? Nasıl tanımlarsınız? Eğer sizin bir tanımınız varsa bunu yazar mısınız? 
Bir güç birliği potansiyeli taşıyan bir girişim demek daha doğru olabilir.

3- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu maddi olarak birbirine destek oluyor mu? Oluşumdaki gruplar maddi olarak kendilerini nasıl çeviriyorlar? 
Bir sahne zorda olduğunda ya da yeni bir sahne açıldığında destek oyunları oynanabiliyor. Biz Şermola Performans olarak oyunlar üzerinden çarkı döndermeye çalışıyoruz.

4- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' genç tiyatrocular için bir gelecek olabilir mi? Neden? 
Bu mekanların uzun vadade ciddi destekleri yok ve bulundukları binalar her an satılma ihtimali taşıyorken, ityatro üretmenin dışında da bir yığın işle uğraşmak zorunda kalıyorken bir gelecek olabileceğini düşünmüyorum bu mekanların. 1-2 yıl sonra ne olacağını bu manada kestirmek zor. Ancak şöyle bir durum var; gençler istediklerinde ve heyecanlandıklarında kendilerini bu mekanlarda ifade edebiliyorlar. Ve bu enerjiler yeni mekanlara yol açıyor. 

5- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu Kültür Bakanlığı ile koordineli bir çalışma içine girmeli mi? Olumlu ya da olumsuz nedeni?
Kültür Bakanlığı bu mekanları ve içindeki çabaları görmek zorunda, ama yok onların göreceği, belkide bizler bir model taslak üzerinde çalışıp kapıları zorlamalıyız. Çünkü bir tiyatro mekanı işletmek çok zor.

KARA KUTU TİYATRO: 

 1- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu sizce hangi koşullar ışığında doğdu?
Birlikte ortak bişeyler yapmak,gücü birleştirmek ve birbirine destek olmak amacı temel kılınıyor...

2- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu fikirsel bir birliktelik mi yoksa teatral olarak güç birliği mi? Nasıl tanımlarsınız? Eğer sizin bir tanımınız varsa bunu yazar mısınız?
Bence teatral bir birlik olmasına gerek yok ama tabii ki de birbirinden çok da farklı işler yapan mekanların ortak payda da buluşması çok mantıklı ve işlevsel görünmüyor. tam olarak tiyatro algısı ya da metin seçimleri bir olmasa da ortak bi özellikler vardır...

3- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu maddi olarak birbirine destek oluyor mu? Oluşumdaki gruplar maddi olarak kendilerini nasıl çeviriyorlar? 
Mekanlar arası para geçişi olmuyor, her grup gişe gelirlerinden geçinmektedir... herhangi bir sponsor desteği bulunmamaktadır...... 

4- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' genç tiyatrocular için bir gelecek olabilir mi? Neden? 
Zaten genel kadrosuyla, hem oyuncu hem yönetici olarak çoğunlukla genç bir kadro çalışmaktadır. Bu nedenle elbette kendini geliştirmek için çok iyi bir fırsat. Oyuncu olarak bir sürü şey deneyimleyebiliyorsun. Oynadığımız sahnelerin seyirciye olan yakınlığı oyuncuyu çok farklı bir disipline ve algıya itiyor... modern metinleri araştırmak ve herhangi bir baskı altında olmadan birlikte şekillendireceğin oyunlarda yer almak özgürlüğü yeterince geliştirici...

5- 'Alternatif Tiyatro Mekanları' oluşumu Kültür Bakanlığı ile koordineli bir çalışma içine girmeli mi? Olumlu ya da olumsuz nedeni?
Alternatif Tiyatro Mekanları oluşumu, kültür bakanlığı ile nasıl bir proje yapabilir ya da nasıl ortak çalışabilir bilmiyorum... Ancak destek aldığı noktadan sonra bazı kısıtlamalar ve müdahalelerin başlayabileceği düşüncesi tedirgin edici ve caydırıcı. Belki ödenek ayırmak ve alternatif tiyatro mekanları oluşumunun yapmak istediğ projelere sadece proje bazında destek vermek gibi bir çalışma yürütülebilir.

 

Anahtar Kelimeler: alternatif tiyatro, alternatif sahneler



0 Yorum
Hmm! Bu içeriğe henüz yorum yapılmadı, sen yazmak ister misin?
Bekle! Yorum yazmak için üye olmalısın Üye isen burayı tıkla. Üye olmak için de burayı tıkla.
Diğer Yazıları





TİYATRONLİNE

E-Bülten Üyeliği Görüş Bildir