MAKALELER

Profesyonel - İstanbul Devlet Tiyatrosu

2013.04.29 00:00
| | |
13468

İstanbul Devlet Tiyatrosu yapımı Profesyonel’i turne duraklarından biri olan İzmir’de izleme fırsatı yakaladım...


 

“ Gündüze özgü aydınlıktan bahseden bütün selamlaşmaları kaldıralım. Gün ortasında bile gece selamı verelim. Aydınlığa kavuşana kadar da böyle davranmakla yetinelim.”

Sahnelenmeye başladığı 20 Ocak 2010 tarihinden bu yana kapalı gişe oynayan, seyirciler ve eleştirmenler tarafından övgüyle bahsedilen, bolca ödül alan İstanbul Devlet Tiyatrosu yapımı Profesyonel’i turne duraklarından biri olan İzmir’de izleme fırsatı yakaladım. İzleyince de okuduklarım ve duyduklarım üzerine oluşan merakımda ne kadar haklı olduğumu anladım.

 

 

Profesyonel’in yaratıcısı Sırbistan’ın dünyaca ünlü oyun yazarı, senaristi ve yönetmeni Duşan Kovaçevic. Oyunları 21 dile çevrilen Duşan Kovaçevic pek çok kişinin aklında senaryosunu yazdığı, yönetmenliğini Emir Kusturica’nın yaptığı Underground filmiyle yer ediyor. Ülkemizde ise tiyatro izleyicileri artık Duşan Kovaçevic ismini gayet iyi biliyor. Profesyonel’in yanı sıra İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenmiş olan Buluşma Yeri, yine aynı tiyatroda sahnelenmeye devam eden İntiharın Genel Provası, bu sezon hem İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda hem de Diyarbakır Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmeye başlayan Dar Ayakkabıyla Yaşamak isimli oyunlarıyla oldukça popüler bir isim. Söz konusu oyunların her birinin yoğun ilgi görüyor olmasıyla da seyirci tarafından yüksek bir benimsenmeyle karşılandığını söylemek mümkün. Yazarın oyunlarının ve film senaryolarının ortak noktası içinde bulunduğu toplumu ve toplumun yaşam biçimini fantastik, ironik, masalsı öğelerle harmanlayarak kendine özgü bir üslupla aktarıyor olması.

 

 

Oyun yazarlığı,sinema senaristliği, dramaturgluk,sinema yönetmenliği,öğretim üyeliği ve büyükelçilik yapan Duşan Kovaçevic tüm bu meziyetleri ve bu alanlardaki tecrübesiyle pek çok bakış açısını aynı bünyede toplayıp derinlikli sosyololojik-psikolojik öğeler içeren metinler meydana getiriyor. Profesyonel’de anlatılan hikaye Sırbistan’daki rejim değişikliği ve bu değişiklikten etkilenen toplum yapısı olsa da Duşan Kovaçevic’in ustalıklı kalemi sayesinde her toplumu,her zamanı içeren bir oyun meydana gelmiş. Siyasi liderlerin ismini değiştirdiğinizde pekala dünyanın herhangi bir ülkesindeki hikayeye dönüştürebilirsiniz Profesyonel’i. Metni bunca özellikli kılan bir başka şey ise bir toplumu iki adam üzerinden anlatması ve anlatırken de süreç içinde adamların birbirleriyle yer değiştiriyor, sonunda da tek bir adama dönüşüyor olması.

 

“Birisi geçmişinizi değiştirebilir mi? Olabilir. Ama nasıl?”

Oyunun hemen başında hikayeyi anlatmaya başlamadan önce Teodor Teya Kray bu soruyu seyircilere soruyor, sonra da cevabını verip bunun nasıl mümkün olabileceğini anlatmaya başlıyor. 40’lı yaşlarındaki edebiyatçı-genel yayın yönetmeni Teodor Teya Kray işyerindeki sıradan bir gününde emekli polis Luka Laban’ın gelişiyle kendini bir serüvenin içinde bulur. Hiç tanımadığı adam ona kendisini anlatır, adamın anlattıklarını dinledikçe Teya hiç tanımadığı kendisiyle karşılaşır. Bazen korkar, bazen bocalar, bazen duyduklarına inanmaz, bazen karşı çıkar ama Luka Laban’ın anlattığı her şey onu derinden sarsar. Yıllar boyunca tanımadığı bir adam hiç fark ettirmeden onu takip etmiş, olup biteni not etmiş, o güne ait bir anı,bir eşya saklamış ve Teya’nın bile hatırlamadığı,bilmediği yönleriyle koskoca bir geçmişi ona getirmiştir. Üstelik o geçmişin içinde Teya hiç farkında olmasa da Luka Laban’ın da hayatı vardır.

 

 

Özel tiyatrolar dramaturgların varlığını çoktan unutmuş olsa da devlet tiyatrosunda sahnelenen oyunların künyesinde dramaturg isimlerine sık sık rastlamak mümkün ancak Profesyonel bu oyunların istisnalarından biri. Bu nedenle de sahnede izlediğimiz oyunun yorumunun tamamen yönetmen Işıl Kasapoğlu’na ait olduğunu söylemek mümkün. Işıl Kasapoğlu bu ülkede reji denince akla gelecek üç beş isimden birisi. Aksine şahit olmadığımız için de adının geçtiği bir oyunun izlemeden bile iyi olduğunu/olacağını söylemek mümkün.

 

Tek perdelik bir oyun için uzun sayılabilecek bir süreye sahip olan –yaklaşık iki saat- Profesyonel bu süre zarfında seyirciyi ne yoruyor ne de sıkıyor. Tam tersi her geçen dakika seyirci oyuna daha fazla dahil oluyor. İzlediğimde müthiş keyif aldığım Profesyonel, metnini okuduğumda beğeni yaratmakla birlikte aynı oranda keyif vermedi. Bunun nedenini sorguladığımda kendi adıma aldığım keyfi Işıl Kasapoğlu’na borçlu olduğumu söyleyebilirim. Metindeki boşlukları öylesine doldurmuş, karakterleri öylesine derinlikli ele almış ki okurken görmediğiniz, fark etmediğiniz lezzetler ortaya çıkarmış. 

Dört kişilik bir oyuncusu kadrosu olan Profesyonel esas itibariyle Teya ( Yetkin Dikinciler ) ve Luka ( Bülent Emin Yarar ) ekseninde şekilleniyor. Sekreter rolüyle Gülen Çehreli ve kaçık rolüyle Cenap Oğuz metin içindeki yerlerinin son derece farkında olarak buna uygun bir sadelikle üzerlerine düşeni yapıyorlar. Oyunun başından sonuna kadar sahnede olan ve bir anlamda oyunun anlatıcısı konumunda olduğu için seyirciyle de birebir iletişim kuran Yetkin Dikinciler müthiş bir denge ve ayırt edicilikle hem oyunun içinde hem gerekli yerlerde dışında kalmayı başarıyor. Üstelik çok kısa süreli olarak oyundaki ruh halinden sıyrılıp seyirciye yöneliyor, aynı hızla da hiçbir sırıtmaya yer vermeden oyuna yeniden dahil oluyor. Rolünün bir zorluğu da seyirciye yöneldiği anlarda seyircinin tepkisini kontrol etmek ve yönetmek zorunda olması.  Ki bunların hepsinin üstesinden layıkıyla geliyor. Anlattıklarıyla Teya ile birlikte seyirciyi de şaşırtan ve hikayeyi oluşturmasını sağlayan Luka karakterinde Bülent Emin Yarar bedenini ve ruhunu tamamen oyuna adamış durumda. Gel gitleri sebebiyle abartıya kaçmaya son derece müsait  yönleri olan Luka’yı büyük bir gerçeklikle canlandırıyor ve seyirciyi karaktere ikna ediyor. Şüphe uyandıran, korkutan bir adamdan güldüren, ağlatan bir adama dönüştüğü gibi içinde neler olup bittiğini ortaya çıkardığı anlarda da seyirciyi derinden sarsıyor. Oyun ilerledikçe içilen içki oranıyla birlikte o miktarda alkol alan birinin sesinde,bedeninde,bakışlarında,konuşmasında meydana gelebilecek değişimleri öylesine doğallıkla aktarıyor ki sadece bu nedenle bile ayakta alkışlanmayı hak ediyor. 

Metniyle, rejisiyle, dekoruyla, oyunculuklarıyla dört dörtlük olan Profesyonel belli ki çok emek harcanmış bir oyun. Tiyatroya tutkuyla bağlı olan birisi olarak ilk defa bir oyunu izlerken sahnedeki tiyatro aşkını bu kadar güçlü hissettim. Kendi adıma bana bu duyguları yaşatan tüm ekibe teşekkür ediyorum, çok uzun olmasını umut ettiğim sahnelenme sürecinde tiyatro aşkına şahit olmak için herkese Profesyonel’i izlemelerini tavsiye ediyorum.

Anahtar Kelimeler: profesyonel, istdt, istanbul devlet tiyatrosu



0 Yorum
Hmm! Bu içeriğe henüz yorum yapılmadı, sen yazmak ister misin?
Bekle! Yorum yazmak için üye olmalısın Üye isen burayı tıkla. Üye olmak için de burayı tıkla.
Diğer Yazıları





TİYATRONLİNE

E-Bülten Üyeliği Görüş Bildir