MAKALELER

Guguk Kuşu - Kocaeli Şehir Tiyatrosu

2012.01.09 00:00
| | |
9540

Kuşkusuz dünyanın en iyi teksleri arasındadır. Guguk Kuşu, dünyanın birçok yerinde uzun süre kapalı gişe oynadı.

 


    Guguk Kuşu Tarla Kuşuna Dönüşürse…
    

    Kuşkusuz dünyanın en iyi teksleri arasındadır. Guguk Kuşu,  dünyanın birçok yerinde uzun süre kapalı gişe oynadı. Ken Kesey’in insanın kanını donduran bir ustalıkla yazdığı romandan oyunun metnine çevirisi de Wale Daserman tarafından yine aynı ustalıkta yapılmıştır. Bilge Derinkök’ün dilimize çevirdiği oyun; Randle P. McMurphy tutuklu olduğu cezaevinde çalışmaktan kurtulmak için deli taklidi yaparak akıl hastanesine gönderilmesi ve sonrasında gelişen olaylar dizisinden oluşur. 

 

 

   Oyun; Randle P. McMurphy tutuklu olduğu cezaevinde çalışmaktan kurtulmak için deli taklidi yapan bir mahkumdur. Tavırları cezaevi otoritesinin gözüne batmaya başlayınca bir süre sonra teşhis için akıl hastanesine gönderilir ve orada kalmasına karar verilir. Randle hastanede de kurumun kurallarına uymaması ve arkadaşları ile olan ilişkileri ile dikkatleri üzerine çeker. 

 

 

   Bu kadar gerçekçi ve psikolojik katmanlı oyunun Sündüz Haşar tarafından yüzeysel anlatılması beni epey düşündürdü. Yaşanan trajedinin arka planda kalarak komik öğelerin öne çıkarılması nasıl açıklanabilir bilemiyorum. Birey özgürlüğü, ahlak kavramı, mekanikleştiren sistemin sorgulanması ve bastırılan duyguların bu kadar net ifade edildiği bir metinde bu kavramların kulak arkası yapılarak oyunu komediye çevirmek her şeyden öte yazara yapılmış bir haksızlık değil midir? 

 

 

   Delilere yüklenmiş acıların yerine onları o hale getiren sistemin sorgulanması gerekirken onlara güldüren çözümleme ne kadar ahlakidir? Oyunda iktidarı temsil eden Hemşire Rathced’in tüm karakter özellikleri alınarak bir tipe dönüştürülmesi nasıl açıklanabilir? Ona hayat veren replikler nasıl kırpılır? Oyunun dramatik çatısını oluşturan Reis Brombden’in olmazsa olmaz tiratlarının kesilmesi ne kadar etiktir? 

   Tüm bunların yanı sıra böylesine sert ve pesimist bir metnin dekor tasarımını yapan Sayın Tayfun Çebi, soyut dekor adı altında beyazlara bürünmüş sonsuzluğu temsil eden objelerle akıl hastanesini sirke çevirmesi nasıl bir çözümlemenin sonucudur? Kronik delilerin insani özellikleri alınarak onları kobay gibi kullanan hastaneyi sempatik göstermeye neden ihtiyaç duyduğunu anlayamadım.

 

 

   Oyunun reji koltuğuna oturan Sayın Bozdoğan, sanatsal estetik açıdan bir hayli zayıf olan oyunu ilk gösterim nedeniyle anlaşılmayan cümleler, teknik hatalar, rol çalmalar ve doğaçlamalar kısmen mazur görülebilmesine karşın o acıların, o çaresizliğin neden sözcüsü olmadığını merak ediyorum doğrusu. Oyun, bizi sistemin delirttiği gerekçesiyle sarsması gerekirken durum komedisine dönüşmesini çok ama çok yadırgadım. Her şey bir yana değişimin başlangıcı olan Murphy’in öldürülmesinin bu kadar zayıf kalması nasıl açıklanabilir. 

 

 

   Oyunu komediye döndürmeyi, karakterleri tipe dönüştürmeyi, hemşireyi arka plana alıp delilerin ön planda tutmasını tekrar gözden geçirmesi kaçınılmaz görünüyor. Muhteşem bir yorumla yıllarca hafızlardan silinmeyecek, kapalı gişe oynanmaya müsait bir oyun ne yazık ki silinip gitmiş. Açıkçası Yunus Emre Bozdoğan’ın çok iyi işlerine tanık olan biri olarak Guguk Kuşu’ndaki yorumu beni dehşete düşürdü!

 

 

   Oyunda tek göze çarpan nokta ise kostüm tasarımının başarısı. Funda Çebi Bozdoğan’ın zevkli tasarımı hastaların özüne ve demecine uygun. Aynı zamanda yaş ve karakter özelliklerine de büyük ölçüde katkı sağlamış. 

   Randle P. McMurphy rolüyle izleyicinin huzuruna çıkan Barış Falay’ı yıllar önce Antalya Devlet Tiyatrosunda izlediğim Reha Özcan kadar başarılı bulamasam da performansını genel olarak iyi buldum. Rolün üzerine biraz daha düşebilir. Doğaçlamaları azaltması ve ifadelerinin daha net ve keskin olması ise oyunun biraz daha oturmasına bağlı sanırım.

 

   Bromden rolünde Engin Benli, karakterin özüne ulaşan tek oyuncu bana göre. Özellikle tek başına olan sahnelerdeki duygulu tirat atışları, diğer oyuncularla olan alışverişi çok net. Tek sıkıntı kullandığı ses tonunu yer yer kaçırması ve Murphy’i öldürdüğü sahneyi havada asılı kaldığı yerden almalı. 

   Billy rolünde sahneye çıkan Erdem Irmak, öncelikle karakterin özüne ulaşması için bence sakalları keserek işe başlaması gerekiyor. O çocuksu Billy için fazlaca kurnaz görünen bir tip var sahnede. Ne annesinden korkarken ki ifadeleri net ne de milli olurken şaşkın ve sevinçli. Yapay olmaktan bir an önce kaçınması gerek. Rolü daha özümsemesi, karakter tahlilini daha derine indirmesi şart.

 

   Harding rolünde Aydın Sigali ise bir akıllı deliden çok kronik deliler gibi stabil bir oyunculuk göstermesi en büyük handikapı. Resimli Osmanlı Tarihi oyununda gördüğümüz Vakıf neyse bu oyunda da aynı. Bu oyuncunun da role girmesi için daha net ve keskin ifadelerle bir bilim adamının gerçeklik vurgusunun gerekliliğini ortaya koyması zorunlu görünüyor. 

   Tüm bu olumsuzlukların yanında Martini rolüyle sahneye çıkan Tekin Ezgütekün, rolünün hakkını en çok veren, en çok sahiplenen ve içselleştirip doğal bir oyunculuk harikası göstererek geceye damgasını vuruyor. Oyunun başından sonuna dek götürdüğü bu başarılı performansıyla inanılmaz bir grafik çiziyor.  Konuşmadığı sahnelerde bile izleyici diri tutan, tek bir mimiğiyle bile sahneden oyunculuk dersi veriyor. Ve bize oyunculuğun ne kadar onurlu ve kutsal bir meslek olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. 

   Oyunda ayrıca, Eylem Tanrıver Varlı, Cemal Aldıç, Taylan Ertuğrul, Nuri Karadeniz, Ozan Şahin, Utku Oğuz, Işık Öztorun, Seçil Onur, Nurcan Tural, Senem Akman, Mustafa Arpacıoğlu, Aytek Mete Elgün, Ferdi Yıldız, Volkan Dinç, Talha Kaya yan rollerde ellerinden geleni yapıyorlar. 

   Sonuç olarak dünyanın en iyi tekstlerinden Guguk Kuşu, rejinin keyfi uyarlamaları ve özüne uygun olmayan yorumlaması nedeniyle Guguk Kuşu Guguk kuşu olmaktan çıkarak tarla kuşuna dönüşmüş.

Anahtar Kelimeler: guguk kuşu, kocaeli şehir tiyatrosu



0 Yorum
Hmm! Bu içeriğe henüz yorum yapılmadı, sen yazmak ister misin?
Bekle! Yorum yazmak için üye olmalısın Üye isen burayı tıkla. Üye olmak için de burayı tıkla.
Diğer Yazıları





TİYATRONLİNE

E-Bülten Üyeliği Görüş Bildir